Prace więźniów w Górach Sowich cd.

ALEX OLSON

Urodził się 6 marca 1927 r. we Władysławowie (Polska). Jako najmłodsze dziecko dorastał w skromnych warunkach na małej wsi.

Jego ojciec był krawcem.W roku 1941 w wieku 14 lat Alex został deportowany. Widział wówczas swoich rodziców po raz ostatni.

Kiedy w 1943 r. oddzielono go od brata jedyną bliską i zaufaną mu osobą w obozie był już tylko kuzyn z jego wioski.

Przez Oświęcim (KL Auschwitz) dotarł do Głuszycy (Wüstegiersdorf). Pracował w fabryce cementu i opisywał brutalne postępowanie strażników w obozie. Każdego ranka musiał stawiać się na apelu, również wtedy, gdy był chory. Tylko dzięki wielkiemu szczęściu przeżył pobyt w obozie.

Opisuje jedno zdarzenie z apelu. Brakowało jednego z więźniów. Upłynęło 48 godzin za nim uciekinier został wytropiony przez psy i stracony. W tym czasie pozostali więźniowie musieli pozostać na placu apelowym.
 
Alex Olson był w Głuszycy do grudnia 1944 r. Został następnie deportowany przez Mauthausen do Ebensee. Po wyzwoleniu obozu przez Włochy wyemigrował do USA, gdzie żyje do dziś.
Twierdzi, że nigdy nie zapomniał tych doświadczeń, jednakże nie chce o nich mówić. Do dziś odczuwa nienawiść, gdy słyszy język polski, czy niemiecki.
Źródło: Visual History Archive der USC Shoah Founadtion, Interview-Code 4104.



Eli Sommer
Urodził się 2 kwietnia 1919 r. w Tarnowie (południowa Polska). Już w wieku 12 lat zaangażował się w ruch syjonistyczny.
Eli Sommer uciekł przed niemieckim Wehrmachtem do Lwowa (dzisiaj Ukraina), wrócił jednak stamtąd ze strachu przed armią sowiecką do swojej rodziny do Tarnowa. Musiał przeprowadzić się do utworzonego w Tarnowie getta. W 1944 r. Eli Sommer został deportowany z getta najpierw do obozu koncentracyjnego w Krakowie-Płaszowie, a następnie do KL Gross - Rosen. Stamtąd został wysłany do Głuszycy (AL Wüstegiersdorf), gdzie wraz z innymi więźniami, głównie węgierskimi Żydami, został umieszczony w starej fabryce porcelany.
Eli Sommer pracował dziewięć miesięcy dla Organizacji Todta i był odpowiedzialny za załadunek i wyładunek ciężarówek, co umożliwiło mu przeżycie czasu niewoli w lepszych warunkach.
W lutym 1945 r. został deportowany do Flossenbürga, a stamtąd w „marszach śmierci” dalej na Zachód.
Po uwolnieniu pozostał jeszcze przez rok w Niemczach skąd następnie wyemigrował do USA.
Źródło: Visual History Archive der USC Shoah Fundation, Interview-Code 22582.


Laszlo Steiner

Urodził się 10 lipca 1925 r. w Sopron (Węgry). Dorastał w rodzinie wielodzietnej. Rodzice byli właścicielami fabryki cegieł i ortodoksyjnymi Żydami.

Uczęszczał do szkoły talmudycznej, aby poznać religię żydowską. Był aktywistą ruchu syjonistycznego i zbierał datki na zakup ziemi w Palestynie. Uczęszczał do Szkoły Handlowej w Sopron, którą ukończył w roku 1943.

We wrześniu 1943 r. Steiner opuścił Sopron i rozpoczął studia na Akademii Sztuki w Budapeszcie. Przeżył tam wkroczenie Niemców do Węgier w 1944 r. Kiedy próbował powrócić do swojej rodziny do Sopron, został aresztowany na dworcu.

Od marca do kwietnia 1944 był przetrzymywany w obozie, który pod koniec kwietnia został przejęty przez SS. Przez Oświęcim dotarł do tzw. obozu zewnętrznego w Głuszycy.

O godzinie piątej więźniowie byli budzeni i musieli stać na apelu od szóstej do siódmej zanim poszli do pracy. Jego praca polegała na rozładowaniu wagonów towarowych na dworcu. Ponieważ Steiner był poprzednio studentem i praca fizyczna była dla niego obca było mu bardzo ciężko pracować jako „tragarz szyn”. Opowiadał również o transporcie worków cementu.


Pod nową komendanturą obozową Steiner został obozowym rzeźbiarzem. Rzeźbą, którą wykonał na urodziny dla jednego z komendantów zachwycił innych komendantów. W tym czasie miał trochę lepsze warunki więzienne. Po zmianie władz obozowych zmianie uległy także dotychczasowe warunki; Steiner musiał podjąć się cięższej pracy, był również bardzo źle traktowany.
Steiner był w Głuszycy od maja 1944 do stycznia 1945 r. Poczym przez Flossenburg i Crawinkel trafił do Buchenwaldu. On sam przeżył obóz. Został oswobodzony przez wojska amerykańskie.
Po wyzwoleniu rozchorował się ciężko i wrócił do Sopron, gdzie znalazł zniszczony dom rodziców oraz zamkniętą fabrykę cegieł, którą odbudował.
W rządzonych przez komunistów Węgrzech ponownie spotkał się z przejawami antysemityzmu.
Aby kontynuować swoje studia artystyczne powierzył fabrykę kuzynowi i wyjechał do Budapesztu. Po przejęciu władzy przez komunistów i wywłaszczeniu fabryki Steiner wyruszył do Wiednia, skąd wraz ze swoją żoną wyemigrował do Brazylii. Na początku lat 50. powrócił jako ceramik do Austrii. Kilka lat później wyemigrował do USA, gdzie do lat 80. pracował w General Motors. Po jakimś czasie powrócił do Wiednia.
Źródło: Visual Histrory Archice der USC Shoah Foundation, Interview-Code 44690.

 
Kiva Weinberger

Urodził się 2 lutego1930 r. w Encs (Węgry). Jego ojciec był właścicielem sklepu odzieżowego i rabinem.

W 1944 r. Kiva Weinberger został deportowany. Przez Oświęcim-Brzezinkę dotarł do miejscowości Kolce (Dörnhau). Opisuje że ludzie szli do pracy po to by nie umrzeć. Sam nie mógł się już prawie poruszać, zmuszał się jednak do tego, by wykonywać swoją pracę.

Po wojnie wrócił do swojej ojczyzny, którą jednak opuścił, aby wyemigrować do Włoch. Stamtąd przeprowadził się do Montrealu, gdzie w 1949 r. założył biuro podróży.

Żyje do dziś w Montrealu i w Majami.

 

Źródło: Visual History Archiwe der USC Shoah Foundation, Interview-Code 18